Integriteit

Hoe je het ook wendt of keert, integriteit is een gevoelig onderwerp. Wat het moeilijk maakt is dat er twee benaderingen mogelijk zijn: niks mag ofwel: een beetje integer bestaat niet en daartegenover de stelling, dat er vele kanten aan integriteit zitten. Bij die laatste opvatting moet je denken aan de bedoeling die achter iemands handelen zit en de omstandigheden, die kunnen meetellen. Daarom is het niet zo gemakkelijk om precies aan te geven wat wel en niet kan. Onlangs gaf de Hoge Raad bij een conflict over het al dan niet mogen stemmen van een raadslid in een kwestie, waar hij bij betrokken was: meestemmen over zo’n zaak is integer, maar beïnvloeden niet. En over dat stemmen bleek dat het beter was niet mee te stemmen als de stem van het betreffende raadslid dan de doorslag zou kunnen geven.

 

Dus zo simpel ligt het allemaal niet met integriteit. Wel geldt, zo meen ik, altijd de wet van openheid en voorspelbaarheid. Met andere woorden: het moet altijd duidelijk zijn hoe de verhoudingen liggen en of een dienaar van het volk, zoals dat zo mooi wordt uitgedrukt, naast het raadslidmaatschap andere verantwoordelijkheden heeft. En persoonlijk gewin, dat wordt gecreëerd op basis van openbare functies die je bekleedt, is altijd uit den boze. Wanneer kan er een discussie over de integriteit ontstaan? Het antwoord is: dat kan al heel snel en dan is het zaak de kwestie bespreekbaar te maken. Op dat punt hebben we wel wat te leren, want elkaar aanspreken wordt al snel begrepen als het geven van beschuldigingen over en weer.

Raadsleden, politici in het algemeen, zijn veelal zeer actief in het maatschappelijk leven. Dat is logisch en daar is helemaal niets mis mee. Dat daar belangen zullen spelen is duidelijk en daarover dien je open te zijn. Een raadslid, elke dienaar van het volk dient klare wijn te schenken en aan te geven welke rol hij of zij heeft. Er is in de politieke arena van Alphen aan den Rijn, en veel andere gemeenten, met enige regelmaat sprake van die dubbele pet, én dienaar van het volk én verantwoordelijk bestuurder van bijvoorbeeld een door de gemeente gesubsidieerde club. Nogmaals: dat kan best, als maar steeds duidelijk is in welke hoedanigheid wordt gehandeld. Misverstanden worden dus makkelijk voorkomen als de rollen bepaald zijn. Dat is belangrijk voor de gemeentelijke, ambtelijke en bestuurlijke gesprekspartners. Die trouwens zelf daarop ook alert zullen zijn. Raadsleden staan met twee benen in de maatschappij, belangen zijn soms niet te vermijden. Zorgvuldigheid bij en openheid in het politieke besluitvormingsproces zijn de sleutelbegrippen bij het gevoelige onderwerp: integriteit.