Fusies van gemeenten hebben sinds de tijd van Thorbecke altijd op de politieke agenda gestaan. Bijna zonder uitzondering zijn herindelingen gepaard gegaan met flinke emoties. Die opwinding heeft twee oorzaken. De ene vloeit vooral voort uit het machtspel van de politiek en het openbaar bestuur. Het gaat om het ter discussie stellen van posities en “zetels”. Bij herindelingen staan heel wat verworven invloedrijke taken en rollen in de vuurlinie. Niet alle burgemeesters, wethouders en raadsleden en managers kunnen blijven. En dus worden tegen herindelingen allerlei argumenten van stal gehaald, die kant noch wal raken en makkelijk terug te voeren naar de verdediging van bestaande machtsposities. Bij alle herindelingen blijkt dat de kwaliteit van de nieuwe gefuseerde gemeente mensenwerk is en dat de kwaliteit “dus” wordt bepaald door wat bestuurders en ambtenaren ervan maken. Het alternatief is gelukkig in een woord ook heel duidelijk namelijk samenwerking van gemeenten. Het is immers duidelijk dat bij de toenemende ingewikkeldheid van de maatschappij en de verdergaande taakverzwaring van gemeenten een zekere schaal nodig is om te doen wat nodig is.

Het aantal publicaties over de burgemeester is ontelbaar. In Nederland verschijnen er elk jaar weer nieuwe studies. Velen zijn gefascineerd door dit vak. Er hangt een zekere mystiek omheen en aan de functie wordt nogal wat macht toegedicht. De hoogleraar Korsten is één van de onderzoekers, die het burgemeesterschap in Nederland nauwkeurig in kaart heeft gebracht. Bij de laatste presentatie van de 10 geboden voor burgemeesters van zijn hand heb ik een aantal opmerkingen gemaakt over de gebrekkige selectieprocedure voor burgemeesters. De weergave van mijn kritiek is niet altijd even duidelijk verwoord in de pers. Dat kan, maar ik zet toch graag een paar puntjes op de i. En daarbij neem ik helemaal geen voorschotje op wat er straks moet gebeuren bij de keuze voor een burgemeester voor onze nieuwe gemeente Alphen aan den Rijn.

Net als over het weer heeft iedereen een mening over de economie. We weten allemaal wat nodig is om ons er weer bovenop te helpen. En alle adviezen zijn net even anders, soms zelfs totaal tegenstrijdig. Ik ben altijd sceptisch over al die opinies, zeker als ze van economen komen. Op een enkele witte raaf na had geen van hen immers de crisis voorspeld, waarin we nu verkeren. Achteraf zijn alle analyses over hoe het zo is gekomen wel heel interessant, maar het medicijn, dat wordt aanbevolen verschilt weer per econoom. En uiteraard heeft iedereen zijn plannetje klaar. Ik weet het niet, welke van die ideetjes gaat werken. Maar voor mij staan wel een aantal zaken vast.

De mens is de mens een wolf. Gevleugelde woorden van Thomas Hobbes. Hij schreef meer dan 350 jaar geleden “Leviathan”, een meesterwerk over onder andere de verhouding tussen de staat en de burger. Vandaag de dag voor mij (en heel velen) een boek om zo nu en dan er weer bij te pakken. Om de geest weer eens op te frissen. Dat geldt ook voor “Over de democratie van Amerika”, dat de Tocqueville schreef over de nieuwe maatschappij in Amerika. Waar de oude Europeanen versteld stonden van de gelijkheid voor en van iedereen, gelijke kansen, waar we in het oude Europa, ook na de Franse revolutie nog niet aan toe waren. Tot nu las ik samenvattingen, maar het complete werk ligt nog te wachten op een verloren leesmoment.